Πως από Σεπτέμβριο τράπεζες, funds και servicers ετοιμάζουν «πάρτι» στις πλάτες των οφειλετών, που κινδυνεύουν να χάσουν τις περιουσίες τους

Τσουνάμι ηλεκτρονικών πλειστηριασμών ετοιμάζεται να χτυπήσει τη χώρα τους επόμενους μήνες, με το Δημόσιο, τις τράπεζες, τα funds και τους servicers να κάνουν ένα πραγματικό «πάρτι» στις πλάτες των οφειλετών, οι οποίοι, χτυπημένοι και από την ακρίβεια, κινδυνεύουν να χάσουν τις περιουσίες τους.

Τα στοιχεία δείχνουν πως από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο θα αρχίσει ένα μπαράζ ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, καθώς πολλοί από αυτούς είτε αναβάλλονταν είτε κρίνονταν άγονοι, λόγω και των πρόσφατων εκλογών. Το ίδιο φαίνεται πως έχει συμβεί και μετεκλογικά, αφού συνηθίζεται τους καλοκαιρινούς μήνες οι πλειστηριασμοί να είναι αρκετά περιορισμένοι.

Από την 1η Σεπτεμβρίου, οπότε είναι προγραμματισμένο να επιστρέψουν οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, αναμένεται ότι χιλιάδες ακίνητα θα βγουν στο σφυρί. Επισημαίνεται πως κάθε χρόνο οι e-πλειστηριασμοί «παγώνουν» τον μήνα Αύγουστο και δεν διενεργείται καμία διαδικασία.

Σύμφωνα με τα έως τώρα στοιχεία, στην ειδική πλατφόρμα e-auctions των συμβολαιογράφων έχουν αναρτηθεί 3.169 πλειστηριασμοί κατοικιών έως το τέλος τους χρόνου και συνολικά 7.827 ακίνητα. Αυτό σημαίνει πως χιλιάδες ακίνητα, ακόμα και πρώτες κατοικίες, θα βγουν στο σφυρί τους επόμενους μήνες, με τους δανειολήπτες να έχουν στα χέρια τους πολύ συγκεκριμένα «όπλα» για να αμυνθούν, αφού εδώ και χρόνια δεν υπάρχει καμία προστασία της πρώτης κατοικίας.

Για να συμμετάσχει ένας υποψήφιος αγοραστής σε ηλεκτρονικό πλειστηριασμό, θα πρέπει να «κλειδώσει» το 30% της αξίας του ακινήτου σε έναν λογαριασμό. Με αυτόν τον τρόπο αποκλείεται -στην πράξη- από τη διαδικασία ο ιδιοκτήτης του ακινήτου, σε περίπτωση που έστω και την τελευταία στιγμή βρει κάποια χρήματα από συγγενείς και φίλους για να μη χάσει το σπίτι του.

Ετσι, στους πλειστηριασμούς συμμετέχουν οι… ίδιοι και οι ίδιοι, οι οποίοι, μάλιστα, γνωρίζουν καλά και μια βασική λεπτομέρεια της διαδικασίας. Οταν ένας πλειστηριασμός αποβεί άγονος, διεξάγεται εντός 30 ημερών νέος για το ίδιο ακίνητο, με τιμή εκκίνησης ίση προς το 80% της αρχικής. Σε περίπτωση που και ο νέος πλειστηριασμός αποβεί άγονος, επαναλαμβάνεται μέσα σε 30 ημέρες, με τιμή εκκίνησης στο 65% της αρχικής.

Εφόσον διαπιστώσουν πως δεν υπάρχει ενδιαφέρον για ένα ακίνητο (που συνήθως προσπαθούν να το αγοράσουν οι ίδιοι οι ιδιοκτήτες τους), αφήνουν τον πλειστηριασμό να οδηγηθεί στη χαμηλότερη τιμή εκκίνησης. Με αυτόν τον τρόπο ζημιωμένος βγαίνει ο δανειολήπτης, αφού θα πουληθεί το ακίνητό του σε πολύ χαμηλή τιμή και θα συνεχίζει να χρωστά τεράστια ποσά στις τράπεζες και στα funds, την ώρα μάλιστα που έχει μείνει κυριολεκτικά στον δρόμο.

Ο εξωδικαστικός μηχανισμός

Το μοναδικό «όπλο» που έχουν πλέον στα χέρια τους οι δανειολήπτες είναι ο εξωδικαστικός μηχανισμός, το πλαίσιο του οποίου, όμως, δεν ισχύει για όλους. Αίτηση για να ρυθμίσουν τα χρέη τους μπορούν να υποβάλουν τόσο τα φυσικά όσο και τα νομικά πρόσωπα, ανεξαρτήτως τζίρου ή ύψους οφειλών. Μοναδική προϋπόθεση το χρέος να είναι άνω των 10.000 ευρώ. Εδώ και λίγο καιρό έχει καταργηθεί ο όρος ότι, για να κάνεις αίτηση στον εξωδικαστικό μηχανισμό, δεν πρέπει να έχεις το 90% των συνολικών οφειλών σε έναν χρηματοδοτικό φορέα, που εξαιρούσε μέχρι σήμερα μεγάλο μέρος οφειλών. Επίσης, ο νόμος απαγορεύει την υποβολή αίτησης για ένταξη στη διαδικασία τρεις μήνες πριν από την ημερομηνία του πλειστηριασμού.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζει σε μηνιαία βάση η Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους του υπουργείου Οικονομικών, ο εξωδικαστικός κινείται με ρυθμούς χελώνας. Οι αρχικές οφειλές που έχουν ήδη ρυθμιστεί αγγίζουν τα 6,7 δισ. ευρώ, με τον αριθμό των επιτυχών ρυθμίσεων να αγγίζει συνολικά τις 19.223, όταν τα «κόκκινα» δάνεια και οι οφειλές ανέρχονται σε πολλαπλάσια ποσά.

Είναι ενδεικτικό πως στα χέρια των funds βρίσκονται «κόκκινα» δάνεια άνω των 70 δισ. ευρώ (στη συντριπτική τους πλειονότητα αγοράστηκαν αντί πινακίου φακής από τις τράπεζες στο 3%-15% της ονομαστικής αξίας τους) και επιπλέον 10-12 δισ. βρίσκονται στα χαρτοφυλάκια των τεσσάρων συστημικών τραπεζών, εκ των οποίων τα περισσότερα έχουν δοθεί προς είσπραξη στους servicers (Intrum, DoValue κ.λπ.). Συνολικά οι servicers ελέγχουν 80 δισ. «κόκκινων» δανείων, εντός των οποίων υπάρχουν ενυπόθηκα δάνεια για 700.000 ακίνητα, συνολικής αξίας 45 δισ. ευρώ.

Όμως πάνω από μία στις πέντε αιτήσεις στον εξωδικαστικό απορρίπτονται, με αποτέλεσμα οι οφειλέτες να κινδυνεύουν άμεσα με κατασχέσεις και πλειστηριασμούς. Συγκεκριμένα, το 21,73% των συνολικών οφειλών απορρίφθηκε με αιτιολογία την ανεπαρκή οικονομική δυνατότητα εξυπηρέτησης της ρύθμισης, ενώ το 16,84% αφορά «άλλο» ως αιτιολόγηση. Επίσης, το 10,16% απορρίφθηκε γιατί κρίθηκε πως ο εξωδικαστικός μηχανισμός δεν είναι το κατάλληλο εργαλείο ρύθμισης της συγκεκριμένης οφειλής λόγω ύψους ή φύσης αυτής.