Πόσο απίθανες θα ήταν οι πρόωρες εκλογές τον Οκτώβριο?

Οι πιο αιφνιδιαστικές πρόωρες εκλογές, της μεταπολίτευσης, προκηρύχθηκαν τον Αύγουστο του 1996. Όταν ο Κώστας Σημίτης, νεοεκλεγμένος πρωθυπουργός από την κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ, βρισκόταν για διακοπές στη Σίφνο, όπως σχεδόν κάθε καλοκαίρι.

Η αναχώρηση Σημίτη για το νησί των Κυκλάδων είχε καθησυχάσει τους πάντες στην Αθήνα, που σχεδίαζαν τις δικές τους Αυγουστιάτικες διακοπές.

Ο ίδιος είχε άλλα σχέδια. Μόλις γύρισε στην Αθήνα, στις 22 Αυγούστου, συγκάλεσε το Εκτελεστικό Γραφείο και ανακοίνωσε την απόφασή του να στηθούν κάλπες έναν μήνα αργότερα. Σχεδόν όλοι πιάστηκαν εξαπίνης και έψαχναν εισιτήρια να γυρίσουν στην πρωτεύουσα. Μέχρι σήμερα θεωρούνται οι πιο αιφνιδιαστικές πρόωρες εκλογές της μεταπολίτευσης.

Υπάρχει πιθανότητα, 15 χρόνια μετά, να επαναληφθεί, υπό άλλες συνθήκες και όρους, ένας ανάλογος αιφνιδιασμός; Οι προϋποθέσεις υπάρχουν. Η πλέον βασική, ο αιφνιδιασμός. Κανείς δεν περιμένει να στηθούν κάλπες εντός του ’21. Και όλοι ετοιμάζουν τις καλοκαιρινές τους διακοπές, εκτός από αυτούς που προτιμούν την ηρεμία του Ιουνίου…

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει τονίσει επανειλημμένα ότι θα εξαντλήσει την τετραετία και στο τέλος της διαδρομής όπως λέει, «θα καλέσω τους πολίτες να κρίνουν αν θέλουν να συνεχίσω». Δεν έχει αφήσει περιθώρια για παρερμηνείες, αλλά, ταυτόχρονα έχει διαμορφώσει τις απόλυτες συνθήκες αιφνιδιασμού, αν αποφασίσει να πατήσει τη σκανδάλη. 

Μια άλλη προϋπόθεση είναι η δυναμική της κυβέρνησης. Παρότι βρίσκεται στο μέσο της θητείας της, ενισχύει, σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις, την θετική εικόνα της, και ο κ. Μητσοτάκης απολαμβάνει της αποδοχής των ψηφοφόρων, έχοντας καταλάβει τον κεντροδεξιό και κεντρώο χώρο. Στον αντίποδα, ο ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα αδυνατεί να οικοδομήσει αντιπολιτευτικό αφήγημα και να κερδίσει την προσοχή της κοινωνίας.

Υπάρχουν όμως και τα δεδομένα. Οι επόμενες εκλογές θα είναι διπλές, όπως έχει ξεκαθαρίσει ο κ. Μητσοτάκης. Οι πρώτες θα γίνουν με την απλή αναλογική που κληροδότησε ως εκλογικό σύστημα πολιτικής αστάθειας ο ΣΥΡΙΖΑ και δεν αναμένεται να δώσουν αυτοδυναμία. Επομένως, θα ακολουθήσουν αμέσως μετά δεύτερες κάλπες, με το ενισχυμένο σύστημα που ψήφισε η παρούσα Βουλή. Όσοι είναι υπέρμαχοι της πρόωρης προσφυγής στη λαϊκή ετυμηγορία, υποστηρίζουν ότι ο κίνδυνος των διπλών εκλογών είναι πολύ μικρότερος τώρα που η κυβέρνηση εμφανίζει χαρακτηριστικά πολιτικής κυριαρχίας.

Οι προβλέψεις για την πορεία της οικονομίας μετά την πανδημία είναι θετικές και εκτιμάται ότι θα καταγράψει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Ωστόσο, ένα πιθανό τέταρτο κύμα της πανδημίας στα τέλη του φθινοπώρου ή τον χειμώνα μπορεί να ανατρέψει τα δεδομένα. Ήδη στο κομμάτι του τουρισμού οι προβλέψεις για το 50% των εσόδων του 2019 αναθεωρήθηκαν προς τα κάτω, στο 45%. Την προηγούμενη εβδομάδα με αλλεπάλληλες δηλώσεις τους ο Άδωνις Γεωργιάδης, ο Θόδωρος Σκυλακάκης και ο Άκης Σκέρτσος προειδοποίησαν ότι «δεν υπάρχουν λεφτά» για να καλυφθούν οι απώλειες ενός νέου lockdown και να στηριχθούν οικονομικά επιχειρήσεις και εργαζόμενοι, όπως συνέβη μέχρι σήμερα. Αν επαληθευτεί το απαισιόδοξο σενάριο, μια κυβέρνηση με νωπή εντολή θα απορροφήσει καλύτερα τους κραδασμούς, θα πάρει πιο εύκολα μέτρα και θα έχει τον πολιτικό χρόνο να ανακάμψει. 

Αλλά, ακόμα και στο αισιόδοξο σενάριο, οι θιασώτες των πρόωρων εκλογών υποστηρίζουν ότι οι πρόωρες κάλπες θα δώσουν πλεονέκτημα σε μια νεοεκλεγμένη κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη. Σε επίπεδο συμβολισμών, θα σηματοδοτήσει τη νέα εποχή μετά την πανδημία και ένα νέο κυβερνητικό αφήγημα. Πρακτικά, θα έχει μια καθαρή τετραετία μπροστά της να εφαρμόσει το πρόγραμμα του Ταμείου Ανάκαμψης, να μετασχηματίσει την ελληνική οικονομία, να τρέξει το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμά της και στο τέλος της διαδρομής να καρπωθεί το πολιτικό όφελος διεκδικώντας μια νέα τετραετία το 2026.

Οι δύο ενδείξεις

Υπάρχουν και αυτοί που αρέσκονται να παρατηρούν τις λεπτομέρειες. Δύο αποφάσεις που μετατέθηκαν χρονικά, παρότι είχαν προ εξοφληθεί εντός του Ιουλίου, προκάλεσαν συζητήσεις και σενάρια. Αρχικά ο ανασχηματισμός, που πηγές του Μαξίμου τον παρουσίαζαν ως ειλημμένη απόφαση και ξαφνικά με κεντρική διαρροή …αναβλήθηκε για το 2022. Δεύτερον η ψήφιση των μνημονίων με την Βόρεια Μακεδονία. Ένα tweet του Ζόραν Ζάεφ έδωσε την ευκαιρία να πάει η μπάλα στην εξέδρα, ενώ ήταν προγραμματισμένο να ψηφιστούν στις 10 Ιουλίου, αποφεύγοντας τις εσωκομματικές μουρμούρες και διατηρώντας τους «Μακεδονομάχους» σε ησυχία.

Στο τέλος του πρώτου δεκαήμερου του Αυγούστου ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα μπει στο πλοίο της γραμμής με προορισμό τα Χανιά. Όπως κάνει σχεδόν κάθε χρόνο. Αν όταν επιστρέψει πατήσει το κουμπί των πρόωρων εκλογών, θα έχει πετύχει τον απόλυτο εκλογικό αιφνιδιασμό. Και θα αποκαλυφθεί το πιο καλά θαμμένο μυστικό της κυβέρνησης…

Ετοιμότητα στον ΣΥΡΙΖΑ για πρόωρες εκλογές

Προς το παρόν, οι μόνοι που δείχνουν να θεωρούν σίγουρο τον εκλογικό αιφνιδιασμό είναι η ηγεσία και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Αλέξης Τσίπρας, μιλώντας την Παρασκευή στην Προγραμματική Συνδιάσκεψη, έθεσε ως κεντρικό στόχο του κόμματος την πορεία νίκης στις εκλογές, που «δεν θα αργήσουν», όπως είπε χαρακτηριστικά.

«...Η απαρχή μιας νέας, δύσκολης αλλά και ωραίας ταυτόχρονα μάχης, με έναν και μοναδικό στόχο, που σας καλώ σήμερα, ευθύς εξαρχής, να συνομολογήσουμε: τον στόχο να νικήσουμε την κυβέρνηση της Δεξιάς του κ. Μητσοτάκη στους δρόμους, στις γειτονιές, στους χώρους δουλειάς, παντού μέσα στη κοινωνία.

Να νικήσουμε την πιο ακραία αντιλαϊκή και σκληρά συντηρητική κυβερνητική πολιτική. Να τη νικήσουμε παντού εκεί όπου υπάρχει δράση του λαϊκού κινήματος και, προφανώς, να τη νικήσουμε και στην κάλπη των επόμενων εκλογών, όποτε κι αν αυτές στηθούν. Και δεν θα αργήσει η ώρα», είπε.