Το τρικ με τα αιολικά πάρκα - Πως καταστρατηγούνται οι περιβαλλοντικοί νόμοι

Ενώ οι ανεμογεννήτριες κατακτούν συνεχώς νέες κορυφές-και όχι μόνο- στα ελληνικά βουνά, εταιρείες αιολικών πάρκων ανακάλυψαν τρόπο να ξεπερνούν τον σκόπελο της αδειοδότησης για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις. 

Η λέξη που αποδίδει το τρικ είναι η κατάτμηση. Ιδού τι συμβαίνει: Εταιρείες για να αποφύγουν την εμπλοκή με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), για μεγάλα αιολικά πάρκα ισχύος άνω των 60 MW, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, χωρίζουν το συνολικό έργο σε υποέργα, που δίνονται σε θυγατρικές τους. Έτσι, μετά την κατάτμηση η περιβαλλοντική αδειοδότηση, για τα υποέργα (αιολικά μικρότερης ισχύος) περνά σε επίπεδο περιφέρειας, όπου η αντιμετώπιση είναι ταχύτερη και ευνοϊκότερη, για το επιχειρηματικό project. 

Ενδεικτική, είναι η περίπτωση της «Ελλάκτωρ», της οποίας 4 θυγατρικές έχουν μοιρασθεί έργο συνολικής ισχύος 193,2MW στην χερσόνησο Καβομαλιά (Λακωνία), το οποίο χωρίστηκε σε 7 επιμέρους τμήματα, για ισάριθμα αιολικά πάρκα. Ακολουθεί πίνακας με τις άδειες για αιολικούς σταθμούς, που έχει εκδώσει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ), για την εν λόγω περιοχή σε θυγατρικές της «Ελλάκτωρ» (η μητρική συμμετέχει σε αυτές σε πλειοψηφικό ποσοστό, από περίπου 57% έως 100%), σύμφωνα με έρευνα και στοιχεία που συγκέντρωσε η Oμοσπονδία Bατικιώτικων Συλλόγων Λακώνων Αττικής: 

Όπως φαίνεται, το συνολικό ενιαίο έργο ισχύος 193,2 MW θα έπρεπε να αδειοδοτηθεί σε σχέση με τους περιβαλλοντικούς όρους από το ΥΠΕΝ ως Α1 κατηγορία. Αλλά με την κατάτμηση μόνο το μισό της ισχύος (105,6 MW) θα παρουσιαστεί στο ΥΠΕΝ, ενώ τα υπόλοιπα 6 έργα θα λάβουν Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Αυτή την περίοδο βρίσκεται σε διαβούλευση η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων για την εγκατάσταση αιολικών πάρκων στις θέσεις «Αγία Κυριακή» και «Κριθίνα» της Δημοτικής Ενότητας Βοιών του Δήμου Μονεμβασίας.  

Αξίζει να σημειωθεί, ότι σε άλλη περίπτωση, το ΥΠΕΝ ζήτησε πρόσφατα από την Περιφέρεια Θεσσαλίας τη διακοπή αδειοδότησης τεσσάρων μικρών αιολικών έργων (3 ΜW το καθένα), θεωρώντας ότι αποτελούν κατάτμηση ενός ενιαίου έργου 12 ΜW, με σκοπό να έχουν ευκολότερη περιβαλλοντική αδειοδότηση. Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, η κατάτμηση ενός ενιαίου έργου σε τέσσερα επιμέρους θέτει ζήτημα μη ορθής εφαρμογής της ευρωπαϊκής και ελληνικής νομοθεσίας και γι΄ αυτό ζητείται η διακοπή της αδειοδότησής τους.

«Τείχος» ανεμογεννητριών

Οι φορείς της περιοχής εκφράζουν την αντίθεσή τους στην εκτεταμένη  εγκατάσταση αιολικών πάρκων στη χερσόνησου του Καβομαλιά, κάνοντας λόγο για «ανεπανόρθωτες επιπτώσεις για τον τόπο σε αναπτυξιακό, τουριστικό, παραγωγικό, πολιτιστικό, ιστορικό, πληθυσμιακό, οικολογικό και περιβαλλοντικό επίπεδο». 

Χαρακτηριστικά, σε κείμενο του Συνδέσμου Νεαπολιτών «Τα Βάτικα» για τη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων του Αιολικού Σταθμού Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) στη θέση «Αγία Κυριακή», αναφέρονται και τα εξής:

«Το έργο αυτό, μαζί με τα υπόλοιπα 18 που σχεδιάζονται, απειλούν με καταστροφή τον οικότοπο της χερσονήσου του Καβομαλιά. Οι υπό σχεδιασμό ΑΣΠΗΕ δημιουργούν ένα μέτωπο μήκους 25 χλμ. (Κούνος - Φάρος Καβομαλιά) σε μία στενή χερσόνησο μέσου πλάτους 6 χλμ. (στην έκταση που χωροθετούνται τα 19 αιολικά πάρκα, το πλάτος της χερσονήσου είναι από 8 χλμ. έως 3 χλμ., εξαιρουμένης της απόληξης όπου στενεύει περισσότερο).

Σχεδόν 200 ανεμογεννήτριες τοποθετούνται ακριβώς εκεί που εντοπίζεται μεταναστευτικός διάδρομος πουλιών και πάνω σε κρίσιμα ενδιαιτήματα της ορνιθοπανίδας (εντός Καταφύγιου Άγριας Ζωής και μεταξύ δύο παρακείμενων ζωνών Natura).

Όλα αυτά δημιουργούν σοβαρό εμπόδιο στην κίνηση των πουλιών – φραγμό ανάσχεσης, έντονη κατάτμηση και υποβάθμιση των οικοτόπων της περιοχής.

Περαιτέρω, υπολογίζοντας την έκταση που αποτελεί οικότοπος σημαντικής οικολογικής και περιβαλλοντικής αξίας και εξαιρουμένων των περιοχών Natura, των οικισμών και των αγροτικών επιφανειών, η επιφάνεια εκτιμάται στα 69.km². Η περιοχή της ανωτέρω επιφάνειας που καλύπτεται από τα οικόπεδα των ΑΣΠΗΕ ανέρχεται σε περίπου 30 km², ήτοι το 44%.  Σε αυτά δεν προσμετρώνται οι νέοι δρόμοι που θα διανοιχθούν και τα έργα διασύνδεσης με το δίκτυο υψηλής τάσης». 

Επίσης, 12 τοπικοί φορείς με επιστολές τους στους βουλευτές Λακωνίας και στον περιφερειάρχη Πελοποννήσου, τους ζητούν να παρέμβουν για την άμεση και ουσιαστική απόσυρση των αδειοδοτήσεων, των δύο αιολικών πάρκων (Αγία Κυριακή και Κριθίνα), επειδή: 

- Παρακάμπτουν σειρά στρατηγικών αποφάσεων του Δήμου μας, για μια ήπια τουριστική ανάπτυξη του τόπου με την παράλληλη προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος.

- Αδιαφορούν για την εγγύτητα των πάρκων με κατοικημένες περιοχές (564 μέτρα από τον «παραδοσιακό» οικισμό των Βελανιδίων, αντίστοιχα βρίσκονται περί τα 800μ από το Βαλτάκι και τον Άγιο Νικόλαο) με ότι αυτό συνεπάγεται για τους κατοίκους και τους επισκέπτες.

- Αγνοούν την μεγάλης αξίας βιοποικιλότητα της χερσονήσου του Καβομαλιά αφού, φιλοξενεί μοναδική στο είδος της πανίδα και χλωρίδα και αποτελεί καταφύγιο άγριας ζωής (ενδημικής και όχι μόνο) που κατά την γνώμη μας θα πρέπει να χαρακτηριστεί άμεσα ως περιοχή Natura.

- Δεν λαμβάνουν υπόψη το ανεκτίμητης αξίας Γεωπάρκο Αγίου Νικολάου με το απολιθωμένο δάσος καθώς και το παρακείμενο αναρριχητικό πάρκο στην περιοχή Ζόμπολο Αγίου Νικολάου.

- Αδιαφορούν πλήρως για την ύπαρξη του Γερμανικού Παρατηρητήριου, ενός μνημείου πολιτιστικής και ιστορικής κληρονομιάς καθώς και πολλών εκκλησιών στην ευρύτερη περιοχή του Καβομαλιά που χαρακτηρίζεται ως «μικρόν Άγιο Όρος».

- Αγνοούν και απαξιώνουν το υπό έγκριση αναθεωρημένο Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο Πελοποννήσου, μέσω του οποίου προτείνεται η Χερσόνησος του Μαλέα ως Περιφερειακό Πάρκο και Τοπίο Διεθνούς Αξίας. 

- Έρχονται σε σύγκρουση με τον υπό έγκριση ΓΠΣ Βοιών, ο οποίος ορίζει τις συγκεκριμένες περιοχές ως Περιοχές Ειδικής Προστασίας.

- Εγείρουν ερωτηματικά και αμφιβολίες σύμφωνα με μελέτες και ευρωπαϊκές οδηγίες που χρήζουν ίσως και νομικής εξέτασης.